"OM AWIGNAMASTU NAMA SIDDHEM OM SWASTIASTU" SEMOGA SEMUA DALAM PERLINDUNGAN TUHAN, SELAMAT MEMBACA DAN SEMOGHA BERMANFAAT.jangan lupa kunjungi videobsaya di link https://youtu.be/-UJdPDAjETM

6/16/2011

Sasuluh

Crita wayang sané kakawi olih pujangga Sri Mangkunegara IV, sajeroning kakawiané sané mamurda ''Tripana'' sané nganggé basa jawa, wantah geguritan sané mapupuh Dandanggula.

Minabang ngeninin indik daging crita wayang makéh para janané sané sampun pawikan. Daging critané wantah marupa sesuluh kauripan manusané, sané madaging tetuek becik kalawan nénten becik. Maka sami punika wantah ajahan moral sané banget mautama.

Kakawian sajeroning cakepan suci ''Tripana'', daging ajahané sakadi sané ring sor puniki. Yogyanira kang para prajurit/lamun bisa samya anulada/ kadya nguni caritane/ andelira sang Prabu/ Sastrabau ing Maespati/ lamun bisa samya anulada/ kadya nguni caritane/ andelira sang Prabu/ Sastrabau ing Maespati/ aran Patih Suanda/ lalabuhanipun/ kang ginelung tri prakara/guna kaya purunne kang denanpeti/ nuloni trah utama. Lire lalabuhan tri prawaris/guna bisa saniskareng karya/ binudi dadi unggule/ kaya sayektinipun/ purunne sampun tetela/ aprang tanding lan ditya ngalengka aji/ Suanda mati ngrana//. Tegesné: Para prajurit, yening prasida makasami nginutin, crita duk nguni, sakadi sang prabu, Sastrabau dados pepatih ring Maespati, sané mapeséngan Patih Suanda, jasa-jasa baktiné wénten tatiga, sakadi wikan, wijaksana lan wanén. Punika sané katakutin, manut sakadi keturunan jatma utama. Jasa bakti sané tatiga punika, kawikanan, kawijaksanan sajeroning darma ksatria, mautsaha mangda prasida mapikolih kamenangan, kala ngwantu yuda ring panegara Magada, mikolihang domas putri, kasembahanag majeng ring rajanné, kawanénan punika sampun mapikolih, mayuda sarng raja raksasa Aléngka, Patih Suanda pejah sajeroning yuda.

Watek Patih Suanda sané madaging kawikanan, kawijaksanan, lan kawanénan. Watek lan tekad sané sakadi punika patut anggé bekel utawi gegamelan olih sang sané maraga ksatria ri tatkala anggé nambakin meseh sané madué pikayun ngusak-asik kawéntenan jagaté, lascaryang pikayunané mangabdi sajeroning negara lan wangsa sane merdeka lan berdaulat.

Kakwian salanturnyané. Maosang: Wonten malih tuladan prayogi/satrya gng nagari ngelengka/sang kumbakarna namane/ tur iku warna diyu/ suprandene nggayuh utami/duk ngawit prang ngalengka/denya darbe atur/ mring raka amrih raharja/Dasamuka tan teguh ing atur yekti/de mung mungsuh wanara//. Kumbakarna kinen mangsah jurit/mring kang rak sira tan lenggagana/ nglungguhi kasatryane/ing tekad datan purun/amung cipta labih nagari/ lan nolih yayahrena/myang luluhuripun/wus mukti aneng ngalengka/mangke arsa rinusak ing bala kali/ punagi mati ngrana//. Tegesné: Wénten taler sasuluh sané becik, satria agung saking panegara Aléngka, Sang Kumbakarna peséngan Idané, sakéwanten Ida madué sifat karaksasaan, yadiastun asapunika Ida mautsaha ngruruh kautaman, Ida dados pangéter yuda ring Aléngka, Ida sampun ngrauhang baos majeng ring rakan Idané mangsa swasti sajeroning yuda, Dasamuka nénten obah ring baos rain Idané, krana sané kamesehin wantah weré Kumbakarna mangda dados pangénter sajeroning yuda, Ida nénten tulak ring pangandikan rakanné, nginutin darmaning ksatria, nanging ring manahne Idané nénten satinut, Ida wantah pacang mélanin jagat, kauripané sampun jenek ring Aléngka, sané mangkin pacang kausak-asik olih prajurit weréné, Kumbakarna masumpah pejah sajeroning payudan.

Watek Kumbakarna sakadi puniki; sané kaping siki jujur lan adil, nénten setuju ring parilaksana jahat sané mimpas sareng hak lan kebahagiaan jatma lian. Sané kaping kalih manyungjung panegara sané marupa warisan leluhur bangsa nénten kajajah lan kekuasanin olih jatma lian. Sané kaping tiga cinta ring jagat yadiastun ngorbanang jiwa lan angga sarira. Parilaksanan Kumbakarna sajeroning crita punika Ida wantah nindihin jagat Idané boya ja nindihin rakan Idané sané murka.

Watak prawira sané sakadi puniki, sakadi watak lan tekad Sang Kumbakarna patut pisan anggé sasuluh utawi titi pangancan ring pungkur wekas sajeroning nindihin jagar utawi nyeledi dados prawira.

Kakawian salanturnyané kabaosang: Yogya malih kinarya palupi? Suryaputra Narpani Ngawangsa/lan pandawa tur kadange/ len yayah tunggil ibu/ suwita mring Sri Kurupati/ aneng nagri Ngastina/kinarya gul-agul/ manggala golonganing prang/ bratayuda ingadegken senepati/ngalaga ing Korawa/. Minungsungken kadange pribadi/ aprang tanding lan sang Dananjaya/Sri Karna suka manahe/dene sira pikantuk/marga dennya arsa males asih/ira sang Duryudana/ marmanta kalangkung/ dennya ngetog kasudiran/aprang rame Karna mati jinemparing/sumbaga wirotama//. Tegesné; Becik taler anggé sasuluh, Surya putra raja Ngawangsa, sareng Pandawa Ida wandah masameton, masiosan aji tunggil biang, Ida ngabdiring Sri Kurupati, kadadosang panglima ring sajeroning yuda, ring Bratayuda Ida kadadosang senapati, yuda ring Korawa. Kacepukang sajeroning pasametonan, mayuda sareng Dananjaya, Sri Karna banget érang manahné, antuk punika Ida polih pamargi ngwales pitresnan, sang Duryodana, sajeroning yuda Karna pejah kapanah olih mesehnyané, panguntatné Ida dados prawira mautama.

Adipati karna utawi Suryaputra daweg, kantun ngeneng nyihnayang ksatriané manut sumpah sané sampun kapajarang, sumpah satria minakadi: Ngargain lan nyunjung jasa Prabu Kurupati sané ngangkat Ida dados raja lan antuk punika Ida lémpas saking hinaan sajeroning payudan. Ida pacang ngwales budi antuk sumpah jagi mabéla Sri Kurupati untuk jiwa lan angga sarira. Ida nénten obah olih pinunas biangné, Déwi kunti, lan Prabu Kresna jagi prabéla Pandawa sané kantun kulawarganné, krana tunggil biang.

Watek lan tékad ngamel janji ngwales budi antuk satia ring sumpah sané sampun kapajarang, mangda bebaosé manut parilaksana. Watek sané asapunika banget kapuji. Puniki patut taler anggé sasuluh, anggé gegamelan sajeroning ngamel jagat mangda satia wacana lan satia laksana turmaning prasida ngwales pitresnan anak lian.

Makatatiga prajurit sané kawedar baduur patut anggé sasuluh olih para prawirané utawi para jana sané siosan. Minakadi pawikan, wijaksana, berani, jujur, lan adil. Ngeninin indik jasa bakti. Mangda nénten ngicalang teladan, andap kawéntenan angen-angenné, yadiastun marupa raksasa, nénten banget bédanné usaha manut kawéntenan sakadi manusa, mautsaha mikolihang kautaman.


saking: http://www.balipost.com

Tidak ada komentar:

Posting Komentar